Goede teksten schrijven begint met een goed schrijfproces. Zo’n proces bestaat uit alle activiteiten die nodig zijn om tot een goede tekst te komen. In een logische volgorde.
Deze activiteiten breng je onder in een aantal opeenvolgende taken. Vervolgens kun je gefaseerd onderdeel voor onderdeel perfectioneren. Probeer je namelijk in één flow structuur, stijl, coherentie en boodschap perfect te krijgen, dan verlies je al snel de rode draad van je verhaal uit het oog.
Een duidelijke taakverdeling helpt je daarnaast bij het scherp zetten van de inhoud en vorm van je tekst. Je eigen werk nakijken is namelijk lastiger dan het nakijken van dat van een ander. Om je hiermee te helpen beschrijven we hieronder ons Brons-Zilver-Goud-proces.
Een goed schrijfproces biedt houvast
Met dit proces kijk je opeenvolgend naar de structuur, argumentatie en stijl van je tekst. Het voordeel van het hanteren van een schrijfproces is dat het je houvast biedt bij het schrijven van een tekst. Je hoeft niet iedere keer opnieuw het ei uit te vinden. Bovendien kun je dankzij het proces vaststellen waar eventuele verbeteringen mogelijk zijn. Daarnaast schrijf je sneller en efficiënter.
Inhoud én vorm maken je tekst
Je uiteindelijke doel is het produceren van een goede tekst. Om te beginnen is het daarom belangrijk je af te vragen wat dat nu precies is, een goede tekst. Een tekst is goed als de lezer zijn boodschap begrijpt. Om dat voor elkaar te krijgen, kun je de volgende eisen aan je tekst stellen:
- de inhoudelijke boodschap komt duidelijk naar voren;
- de tekst nodigt uit tot verder lezen.
Eerst de inhoud, dan de vorm
Om een goede tekst te schrijven, is deze volgorde belangrijk. Zorg eerst dat de inhoud staat voor je je tekst uitschrijft. Dat levert enorme tijdwinst op. Veel mensen hebben een idee in hun hoofd en beginnen meteen met schrijven. Het resultaat? Een lange lap tekst dat op een gegeven moment zijn rode draad verliest en uitwaaiert in richtingen die haaks staan op de eerste gedachte. Dat is niet de bedoeling.
Fase Brons: bepaal je hoofdboodschap en zet de structuur van je tekst neer
Welke boodschap wil je vertellen? En aan wie? Dat zijn de eerste vragen die je je moet stellen. Het antwoord daarop is de hoofdboodschap van je verhaal.
Neem dit artikel als voorbeeld: de hoofdboodschap staat in de eerste alinea vermeld: om betere teksten te schrijven heb je een goed schrijfproces nodig. Duidelijk. Maar dezelfde aanpak werkt voor alle teksten, zoals whitepapers, vacatures of offertes.
Maar je hoofdboodschap roept allerlei nieuwe vragen op. Wat is een schrijfproces? Waarom worden je teksten daar beter van? Wat is een goede tekst? Hoe pas je dat toe? Hoe ziet een goed schrijfproces eruit? Welke fasen kent dat proces? Wie houdt zich ermee bezig? Al deze punten zijn meer of minder relevant voor het onderbouwen van je hoofdboodschap.
Aan de hand van dit soort vragen kun je bovendien de structuur van je tekst puntsgewijs uitwerken. Dat helpt je later bij het schrijven, omdat je hiermee al globaal weet hoe je tekst er straks uitziet. Dit is ook het moment om je bronnen te verzamelen waarmee je je tekst later uitwerkt.
Reviewsessie: inhoud compleet?
Als je je hoofdboodschap hebt bepaald en je je structuur hebt uitgewerkt is het tijd voor de eerste reviewsessie. In deze fase kijkt de reviewer naar de inhoud. De belangrijkste vraag aan hem of haar is of de inhoud compleet is. Laat de reviewer daarnaar kijken en daar feedback op geven. Reviewen op stijl of tikfouten is in deze fase nog niet relevant.
Fase Zilver: werk de inhoud van je tekst uit
Nu je boodschap en structuur staan en je weet welk onderdeel waar komt, is het tijd je inhoudelijke argumenten uit te schrijven. Verwerk de feedback van de reviewer op je ontwerp, kijk naar je argumentatie en voltooi zaken als inhoud en structuur.
Om je hiermee te helpen kun je jezelf bij ieder punt een waarom- of hoe-vraag stellen. Waarom is dit zo? Hoe werkt dat dan? Dit soort vragen zetten je op het spoor van de informatie die je wilt geven.
Houd hierbij ook altijd in je achterhoofd hoe deze informatie zich verhoudt tot je hoofdboodschap. Zit er een logische redenering in? Je inhoud staat als de strekking goed naar voren komt en deze begrijpelijk is voor een lezer.
Reviewsessie: inhoud correct?
Je hebt nu een eerste complete versie van je tekst. De inhoud staat als een huis. Althans, dat is de bedoeling. Aan de reviewer de vraag om in deze reviewsessie te kijken of dit inderdaad het geval is.
Waarschijnlijk denk je nu: is dat allemaal nodig, al die reviewsessies? Jazeker, is mijn antwoord dan. Omdat je fasegewijs naar je tekst kijkt en laat kijken wordt hij per onderdeel – inhoud en vorm – sterker.
Voor een uitgebreide offerte, bijvoorbeeld in een aanbesteding, is dit essentieel. Maar ook voor een blog van 300 woorden werkt dit proces. In dit geval hoeft de reviewer, dat kan gewoon een collega zijn, in totaal maar een halfuurtje kwijt te zijn aan de review.
Fase Goud: de laatste stap, stijl en vorm
Nu je een inhoudelijk verhaal hebt geschreven, kun je de feedback op je zilveren versie verwerken en gaan kijken naar de stijl. In deze fase is het belangrijk dat je tekst prettig leesbaar wordt, foutloos is en aantrekkelijk oogt. Voeg tussenkopjes toe en houd voldoende witruimte aan.
De meeste mensen lezen het liefst zo min mogelijk en hoe beter je je tekst verspreid over de pagina, hoe prettiger zij de leesbaarheid ervaren. Kijk ook naar het toevoegen van, indien nodig, een managementsamenvatting, een inleiding, inhoudsopgave en paginanummers.
Schrijf daarnaast afwisselende zinnen en knip te lange zinnen op. Een goede vuistregel voor zinslengte is 20 woorden. Zijn je zinnen langer? Probeer ze dan op te delen. Houd je taal verder actief en vermijd jargon en ingewikkelde taal.
Handige hulpmiddelen hierbij zijn de spellingschecker van je text editor, woordenlijst.org voor de juiste spelling van woorden, synoniemen.net voor afwisselend woordgebruik en de Schrijfassistent voor correct taalgebruik.
Reviewsessie: stijl correct?
Ook op deze fase volgt een review. Deze verschilt van de voorgaande twee doordat deze zich richt op stijl. Laat deze review daarom ook verrichten door iemand met een scherpe blik op stijl en correct taalgebruik. Een goede eindredacteur trekt je tekst strak en haalt de schoonheidsfoutjes eruit. Als dit achter de rug is, volgt alleen nog de opmaak. Je zult zien dat je eindigt met een hele sterke tekst. Lekker gewerkt!
Een effectief schrijfproces kan voor iedereen net anders zijn, maar met deze basisonderdelen kan iedereen aan de slag. Wil jij op de hoogte blijven ons aanbod? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief, of kijk vast welke trainingen je bij ons kunt volgen.
